Harmen Ykes Groen

Harmen Ykes Groen is de laatst bekende zoon uit het huwelijk van Yke Fokkes Groen en Trijntje Hendriks Bakker. Harmen Ykes is geboren te Oudeschoot (Frl, NL) op 17 februari 1778 en gedoopt te Oudeschoot (Frl, NL) op 19 april 1778. Harmen Ykes was net als zijn vader timmerman.

Harmen Ykes trouwt op 7 september 1811 te Schoterland (Frl, NL) met Sjoerdje Binnes de Vries, dochter van Binne Pieters de Vries en Loltje Pieters.

    
huwelijksakte van Harmen Ykes en Sjuttje Binnes [bron: www.allefriezen.nl]

Transcriptie:
In het jaar eenduizend acht honderd elf den zevenden september zijn voor mij medelid  in het gemeentebestuur van Schoterland waarnemende de functie van officier der Burgerlijke Staat in deze gemeente gecompareerd.
Harmen Ykes, oud ruim 33 jaar meerderjarige zoon van Yke Fokkes mr. Timmerman, woonachtig te Oudeschoot en Trijntje Hendriks overleden met toestemming van deze zijne vader, en Sjuttje Binnes, oud in’t 22 jaar minderjarige dochter van wijlen Binnes Pieters en Loltje Pieters onder Jubbega volgens akte van kennelijkheid voor het Vredesgerecht van  ’t kanton Heerenveen gepasfeerd, als dienstmaagd wonende te Oudeschoot  en met volle approbatie van deze hare moeder.
Welke ons hebben verzocht over te gaan tot het voltrekken van het huwelijk tussen hun voorgenomen, waarvan de bekendmakingen zijn geschied voor het huis der gemeente, als de eerste den 25 augustus en de laatste den 1 september  aanvolgende dezes maand ’s middags om twaalf uur.

Gene oppositie tegen genoemde huwelijk ingekomen zijnde, regt doende aan het verzoek na deze te hebben voorgelezen de bij de met vereiste stukken en van het zesde hoofdstuk van het regtboek Napoleon den titel voerende van het huwelijk, hebben wij aan de Bruid en Bruidegom gevraagd of zij elkander willen neemen als man en vrouw en toestemmend hebben geantwoord.

Waarvan wij deze acte hebben opgemaakt in tegenwoordigheid  van den heer J. van Roijen,  fransch schoolhouder, Wigle Sjoerds Gorter deurwaarder bij den Vrederegter, Hendrik Zandstra klerk ,……., Johannes Kok Logementhouder allen op ’t heerenveen nadat ook hun voorlezing is gedaan deze met de contract neemende partijen hebben getekend.
Met en beneevens de vader van de man en de Moeder van de vrouw hier tegenwoordig

Uit dit huwelijk worden 6 kinderen geboren:

1. Trijntje Harmens, geboren te Oudeschoot (Frl, NL) op 29 mei 1812.
2. Trijntje Harmens, geboren te Oudeschoot (Frl, NL) op 26 november 1815.
3. Binne Harmens, geboren te Rottum (Frl, NL) op 28 mei 1821.
4. Loltje Harmens, geboren te Oudeschoot (Frl, NL) op 6 oktober 1825.
5. Yke Harmens, geboren te Veenhuizen (Dr, NL) op 11 mei 1828.
6. Yke Harmens, geboren te Veenhuizen (Dr, NL) op 2 juli 1829.

Friesland is dan van oudsher al een gebied waarin door de bewoners met de getijden rekening werd gehouden. Men woonde dan ook bij voorkeur op een verhoging in het landschap (de terp). Op 4 en 5 februari 1825 werd Nederland getroffen door de grootste natuurramp van de negentiende eeuw. Een noordwesterstorm, in combinatie met springtij, hoog binnenwater en verzwakte en verwaarloosde dijken, leidde tot een 'watervloed' die qua omvang vergelijkbaar is met de Watersnoodramp van 1953. De provincies Groningen, Friesland, Overijssel, Utrecht en Holland werden getroffen door ernstige dijkdoorbraken en overstromingen waardoor in totaal 379 mensen het leven verloren. Hiervan vielen er 305 in de provincie Overijssel, 25 in de provincie Holland en 17 in de provincie Friesland. Het begon al met een zeer natte herfst in 1824 en een hoge stand van de Zuiderzee.

Begin februari 1825 teisterde een noordwesterstorm de lage landen en braken op vele plaatsen de dijken door. Van Sneek tot Meppel stond de boel onder water. Direct gevolg van de overstromingen was ook dat in 1825-1827 allerlei ziektes uitbraken, waaronder malaria en cholera. Ook jonge mensen stierven massaal. Als gevolg van de ondraaglijke stank en gebrek aan hygiëne werd ook het begraven in de kerk voortaan verboden.

In de dorpen Rohel, Rotsterhaule, Sint-Johannesga en Rottum merkte men tussen 8 en 9 uur 's avonds men een sterke was van het water en enige ogenblikken later vond een geweldige vloed plaats uit het Zuidwesten. Binnen een paar uur was het water alle woningen binnen gedrongen. De volgende morgen leverde een toonbeeld van ellende: vele woningen waren vernield; met de vloed werden overal huisraad, planken en andere dingen meegevoerd, die van en uit de woningen waren weggedreven. Honderden bewoners van deze omgeving verkeerden in nood, hadden zich in vaartuigen begeven of bevonden zich in of nabij de kerk van Sint-Johannesga. Velen hadden geen gelegenheid gehad zich behoorlijk te kleden en zij hadden dan ook zeer veel van de koude te lijden. Voedsel was bijna niet aanwezig, terwijl ook andere verzorgingsmiddelen ontbraken. In kerk van Sint-Johannesga., waarin het water ook tot acht palmen was gestegen, werden niet minder dan driehonderd van deze vluchtelingen tijdelijk ondergebracht. Spoedig daarop ontstonden er onder deze mensen ziekten, wat den toestand nog verergerde.

Harmen Ykes woonde ten tijde van de stormvloed in het dorp Rottum. Door de stormvloed raakte hij naar zeggen van de Gouverneur van Vriesland zonder woning en verder in het ongeluk. Hij was waarschijnlijk dus voor de stormvloed al armlastig. In een brief van 21 september 1825 (No 33B) verzoekt de Gouverneur van Vriesland (Jhr. I. Aebinga van Humalda) hem met zijn gezin toe laten en te laten vestigen in de etablissementen der Maatschappij der Weldadigheid  te Veenhuizen als arbeider:

Transcriptie:
De Heer Grietman van Schoterland heeft aan mij te kennen gegeven, dat twee huisgezinnen in die Grietenij te weten dat van zekeren Klaas Roelofs Oostwoud en dat van eenen Harmen IJkes Groen van het dorp Rottum door den watervloed zonder woning geraakt, en nog meer in het ongeluk vervallen, bij nadere overweging ook nu nog gaarne zouden verlangen om, overeenkomstig het door Uweledelgestelde bij een brief van den 15 February 1825, Nr 986 gedane aanbod in de etablissementen der Maatschappij der Weldadigheid te Veenhuizen toegelaten en gevestigd te mogen worden. Ofschoon en sedert dat het voormelde edelmoedig door Uweledelgestelde gedaan is bereids een aanmerkelijke tijd verloopen is, heb ik echter geene zwarigheid gevonden het boven gedachte  verzoek ter kennis van Uweledelgestelde te brengen, en daarbij tevens aan verder aan te bieden eene lijst of tabel waar op de nadere renseignementen aangaande de bedoelde personen gevonden worden.
Ik heb voor deze meededeling van het verzoek te minder zwarigheid gevonden omdat van het ter plaatsing  aangeboden getal van twintig huis gezinnen tot hiertoe slechts vier vermeld zijn gevonden.

[bron: www.alledrenten.nl]

Harmen Ykes groen wordt samen met zijn vrouw Sjoerdje Binnes de Vries toegelaten en arriveert op 22 okober 1825 in Veenhuizen als arbeider huisgezin en woont en werkt daar als timmerman.
In tegenstelling tot andere bewoners van Veenhuizen leidt het gezin een rustig leven en komt weinig in aanraking met het koloniale tuchtrecht. Op de zitting van de raad van tucht voor weeskinderen bij het derde gesticht van 29 december 1830 wordt gemeld dat de vrouw van Harmen Ykes Groen en een andere arbeidersvrouw kledingstukken van weeskinderen hebben ontvangen in ruil voor 'een bord met gekookte aardappelen met zout'.

Vrouw Groen is 'door ongesteldheid verhinderd' de zitting bij te wonen, maar aangekondigd wordt dat de raad van tucht voor arbeidersgezinnen de zaak verder zal onderzoeken. Het verslag van die zitting is echter helaas niet bewaard gebleven (of nog niet teruggevonden). In de archieven van Veenhuizen is te lezen dat Harmen Ykes Groen en Sjoerje Binnes op 22 oktober 1825 beginnen in woning 70 van het derde gesticht. Per 22 november 1827 verhuizen ze naar woning nummer 89.

Harmen Ykes Groen is 27 jan 1849 op 70-jarige leeftijd overleden in het derde etablissement te Veenhuizen (Dr, NL).

overlijdensakte van Harmen Ykes Groen [bron: www.allefriezen.nl]

Klik hier voor de verdere vermelding en nazaten van HARMEN YKES GROEN